Ostatnim produktem, a właściwie grupą produktów, w naszym Roślinnym Top 5 są zioła i przyprawy.
Nie tylko ze względu na swój niesamowity smak i zapach, ale przede wszystkim dlatego, że są one bogatym źródłem związków bioaktywnych o działaniu przeciwutleniającym, przeciwnowotworowym, przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybicznym.
Różne przyprawy zawierają różne antyoksydanty, na przykład związki fenolowe, taniny, alkaloidy, diterpeny, witaminy, które zapobiegają utlenianiu się innych związków (np. lipidów) i neutralizują wolne rodniki.
Stres oksydacyjny
O tych ostatnich zapewne słyszeliście. Zbyt wysokie stężenie wolnych rodników w naszych komórkach i tkankach nazywane jest stresem oksydacyjnym. Stres oksydacyjny może być spowodowany różnymi czynnikami, np. spożyciem alkoholu, paleniem tytoniu, stresem, promieniowaniem UV, zanieczyszczeniem środowiska czy żywności i in.
Badania wskazują, że przewlekły stres oksydacyjny prowadzi do rozwoju różnych chorób, w tym raka, miażdżycy, chorób neurodegeneracyjnych, oraz przyspiesza starzenie się organizmu. Stosowanie ziół i przypraw (i innych produktów) bogatych w przeciwutleniacze może pomóc nam zmniejszać ryzyko rozwoju tych chorób.
Takimi przyprawami są np. pietruszka, kapary, oregano, nasiona selera naciowego, szafran, koperek, koper włoski ze względu na dużą zawartość flawonoidów, które wymiatają wolne rodniki z naszego organizmu.
Działanie przeciwutleniające oraz przeciwzapalne niektórych przypraw ma znaczenie w przypadku chorób układu krążenia. Związki bioaktywne zawarte w czerwonej papryce, imbirze, kurkumie, czosnku, cebuli, cynamonie i koprze włoskim hamują działanie enzymów biorących udział w syntezie lipidów, ograniczają zlepianie się płytek krwi i utlenianie się lipidów, obniżają stężenie LDL (czyli tzw. złego cholesterolu) i usprawniają przepływ krwi w naczyniach wieńcowych.
Przyprawy a nowotwory
Przeprowadzono również wiele badań nad przeciwnowotworowym działaniem przypraw. Odkryto na przykład, że związki bioaktywne zawarte w:
– kurkumie (kurkumina),
– czarnuszce (tymochinon)
– imbirze (6-gingerol; 6-shoagol; 6-paradol)
– czosnku (di- i trisiarczek diallilowy)
– szafranie (krocyna i krocetyna)
– czarnym pieprzu (piperyna)
– papryczce chili (kapsaicyna) i
– rozmarynie (karnozol i kwas karnozolowy, rozmanol)
biorą udział m.in. w pobudzaniu komórek nowotworowych do apoptozy (czyli śmierci komórkowej), hamowaniu proliferacji, migracji, inwazji i przerzutów nowotworów, oraz zwiększaniu ich wrażliwości na chemoterapię i radioterapię.
Przyprawy te mogą zatem odrywać rolę wspomagającą zarówno profilaktyce, jak i leczeniu nowotworów: płuc, wątroby, piersi, żołądka, jelita grubego, szyjki macicy, prostaty, skóry i in.
Inne przyprawy o potencjalnym działaniu przeciwnowotworowym to np. goździki, kolendra, wasabi, oregano i kardamon, gorczyca, liść laurowy czy cebula.
Podsumowując, przyprawy mają właściwości przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, niektóre nawet przeciwwirusowe – słowem skarbnica smaku, zapachu i funkcjonalności.
Warto ograniczyć stosowanie soli i zastąpić ją większą ilością przypraw. Skorzysta na tym nie tylko wasze podniebienie, ale cały organizm.
Liteartura
2. Jie Zheng et al. Spices for Prevention and Treatment of Cancers. 2016.
