W zeszłym roku ukazało się badanie naukowców z Harvardu, analizujące wpływ flawonoidów na nasze funkcje poznawcze.
Flawonoidy pojawiają się w Brokułowie już nie pierwszy raz. Dla przypomnienia są to fitozwiązki (czyli organiczne związki chemiczne występujące w roślinach) z grupy polifenoli o rozmaitych właściwościach: barwiących, przeciwutleniających, przeciwgrzybiczych i owadobójczych.
Flawanoidy obejmują ponad 5 000 związków bioaktywnych, które można podzielić na następujące klasy:
– flawonole (zawarte np. w cebuli, jarmużu, brokułach, sałacie, herbacie, jabłkach, gruszkach)
– flawony (seler naciowy, karczochy, pietruszka, rumianek, natka pietruszki, mięta, szałwia)
– flawanony (grejpfruty, pomarańcze, cytryny)
– flawan-3-ole (czerwone wino, truskawki)
– izoflawony (soja, strączki)
– antocyjany (jagody, borówki, jeżyny, czerwona kapusta)
– polimery (czarna herbata, jabłka, gruszki)
Flawonoidy a funkcje poznawcze
Dotychczasowe badania wskazują, że flawonoidy mogą potencjalnie obniżać ryzyko wystąpienia demencji. Na przykład w 2020 roku naukowcy z Tufts University opublikowali badanie pokazujące, że ryzyko wystąpienia demencji powiązanych z chorobą Alzheimera było niższe u osób spożywających najwięcej flawonoli, antocyjanów i polimerów flawonoidów niż u badanych, którzy spożywali ich najmniej. Z kolei ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera było niższe u osób spożywających najwięcej flawonoli i antocyjanów.
We wspomnianym na początku badaniu harwardzkim analizowano dane żywieniowe dotyczące ponad 77 000 kobiet i mężczyzn, obejmujące okres 20 lat. Naukowcy skupili się na pokarmach bogatych we flawonoidy oraz ich wpływie na zdolności poznawcze uczestników, którzy pod koniec wspomnianego okresu badania mieli już ponad 70 lat.
Badano takie procesy poznawcze jak zapamiętywanie wydarzeń, krótkich list, rozumienie poleceń, orientacja w znajomym terenie.
Okazało się, że ryzyko upośledzenia subiektywnie postrzeganych procesów poznawczych było o 19% niższe u osób spożywających najwięcej produktów bogatych we flawony, flawanony i antocyjany w porównaniu z tymi, którzy spożywali ich najmniej. Osoby z tej pierwszej grupy wykazywały się lepszą pamięcią i sprawniejszym myśleniem.
Autorzy podkreślają, że im wcześniej w życiu zaczniemy jeść produkty bogate we flawonoidy, tym skuteczniejsze będzie ich działanie ochronne. Ale nawet ci uczestnicy badania, którzy zaczęli spożywać takie produkty stosunkowo późno, i tak odczuli ich pozytywne efekty.
Co jeść?
Najsilniejszy pozytywny efekt wykazywały poniższe warzywa i owoce:
brukselka
truskawki
kalafior
surowy szpinak
bataty
borówki
żółta/pomarańczowa dynia
gotowany szpinak
gotowana marchewka
brzoskwinie/morele/śliwki
kantalupa (odmiana melona)
sok pomidorowy
przecier jabłkowy
zielona/czerwona/żółta papryka
brokuły
kapusta
Jak to działa
Dlaczego flawonoidy wykazują takie działanie? Po spożyciu związki te ulegają rozmaitym przemianom chemicznym. Ważną rolę może tu odgrywać skład naszego mikrobiomu, ale potrzeba dalszych badań, żeby dowiedzieć się jaką. W każdym razie wiele metabolitów, czyli produktów tych przemian, ma zdolność przekraczania bariery krew-mózg. W mózgu z kolei wykazują one działanie neuroprotekcyjne, np. wpływając na przepływ oraz ciśnienie krwi w mózgu, a także przeciwzapalne, nasilając powstawanie nowych komórek oraz połączeń nerwowych. Istnieją też doniesienia wskazujące, że metabolity te mogą wspomagać komunikację między mózgiem a mikrobiomem jelitowym.
Wspomniane badania nie zawierają rekomendacji co do tego, ile flawonoidów powinno się spożywać dziennie dla osiągnięcia najlepszych efektów. Wskazują jednak na to, że na pewno warto uwzględnić produkty bogate w te związki w swojej diecie w ramach profilaktyki demencji.
Literatura
- Tian-Shin Yeh et al. Long-term Dietary Flavonoid Intake and Subjective Cognitive Decline in US Men and Women. 2021.
- Esra Shishtar et al. Long-term dietary flavonoid intake and risk of Alzheimer disease and related dementias in the Framingham Offspring Cohort. 2020.
- Gregory L Hostetler et al. Flavones: Food Sources, Bioavailability, Metabolism, and Bioactivity. 2017.
- Shashank Kumar and Abhay K. Pandey. Chemistry and Biological Activities of Flavonoids: An Overview. 2013.
- Uniwersytet Gdański Wydział Chemii. Naturalne antyoksydanty polifenolowe. 2012.
- Majken K Jensen and Aedín Cassidy. Can dietary flavonoids play a role in Alzheimer’s disease risk prevention? Tantalizing population-based data out of Framingham. 2020.
